جرثقیل سقفی

انواع ترولی در اتصال جرثقیل سقفی چهار کاره

بر خلاف جرثقیل های سقفی دو کاره که تنها یک قلاب در قسمت فوقانی برای اتصال به سقف دارند جرثقیل های چهار کاره که علاوه بر لیفتینگ بار در راستای عمودی Y قابلیت انتقال بار پس از لیفتینگ بر روی صفحه افقی یعنی در راستای X را نیز دارند به یک ترولی سقفی متصل هستند که بر روی ریل قرار گرفته و در انتقال شرکت می کند. ترولی ها ها در شکل های مختلف با نیروی محرکه متفاوتی تولید می شوند و اغلب جرثقیل های برقی دو سرعته و تک سرعته از نوع برقی از نوعی ترولی استفاده می کنند. این در حالی است که تنها برخی محدود از جرثقیل های سقفی دستی که از نوع زنجیری نیز هستند دارای ترولید بوده و اغلب آنها بصورت دو کاره تولید و مورد استفاده قرار می گیرند. در کل سه شکل مختلف ترولی سقفی برای انواع جرثقیل به کار می روند که به قرار زیر هستند.

• ترولی برقی جرثقیل سقفی که معمولا در اتصال جرثقیل های برقی مورد استفاده قرار می گیرد. کنترل این ترولی بر روی دسته کنترل خود جرثقیل سقفی که یا بصورت سیم دار و یا بصورت بی سیم و کنترل از راه دور طراحی شده است قرار گرفته که دکمه مربوط به لیفتینگ اغلب بصورت بالا پایین و دکمه مربوط به ترولی بصورت چپ و راستی نشان داده شده است. ترولی برقی جرثقیل سقفی نیز مانند خود موتور دارای توان و ظرفیت اسمی می باشد که دقیقا می بایست مطابق با جرثقیل استفاده شده و بعنوان مثال برای جرثقیل سقفی 1.5 تن از ترولی 1.5 تن استفاده شود.
• ترولی دستی زنجیری این ترولی ها اغلب در اتصالات جرثقیل سقفی دستی از نوع زنجیری بکار گرفته می شوند. بر روی این ترولی بخشی به شکل دنده طراحی شده است که بر روی آن زنجیر دستی که اغلب از گرید های پایین مانند گرید G43 است قرار می گیرد. حرکت زنجیر در هر جهت سبب حرکت ترولی دستی زنجیری در همان جهت می شود.
• ترولی دستی ساده نوعی از ترولی به شکل یک کالسکه ساده بدون اتصالات ویژه می باشد که اغلب در اتصالات جرثقیل سقفی دستی مورد استفاده قرار می گیرد. این نوع ترولی متشکل از یک بدنه فولادی فورج می باشد که چرخ های کوچک لاستیکی در چهار نقطه بالایی برای آن طراحی شده تا قابلیت حرکت را بر روی ریل های سقفی پدید آورد.

یکی از معتبر ترین تولید کنندگان ترولی های دستی برای جرثقیل سقفی دستی برند ویتال VITAL ژاپن است که خود به تولید انواع پولیفت، تیفور و جرثقیل های دستی نیز مبادرت دارد و از شناخته شده ترین برند ها نیز در سطح جهان می باشد. جرثقیل دستی ویتال اصلی که با ظریب امنیتی 5:2 نیز تولید می شود در ظرفیت های مختلف تا 25 تن و پولیفت زنجیری ویتال تا 6.3 تن نیز تولید می شود. شرکت ویتال در زمینه تولید جرثقیل سقفی برقی فعالیتی ندارد.

برند های معتبر تولید کننده انواع جرثقیل سقفی

برای مصرف کنندگان ماشین آلات صنعتی کشور تولید کننده و برند سازنده ماشین آلات همواره معیاری قابل اتکا از کیفیت و طول عمر می باشد که تصوری مبتنی بر حقیقت نیز می باشد. کسب اطلاعات فنی دقیق از ماشین آلات، مقایسه مشخصات مکانیکی انواع جرثقیل سقفی و برند های متعدد عملا نیاز به صرف زمان زیاد و دانش از علم مهندسی مکانیک می باشد. از این رو کاربران تنها با توجه به نام تجاری و سابقه کیفی برند های مختلف به خرید انواع جرثقیل برقی تک فاز و سه فاز بسنده می کنند. در زیر به معرفی برخی از معتبر ترین برند های تولید کننده این ماشین لیفتینگ بار می پردازیم.

• جرثقیل سقفی ویتال VITAL یکی از شناخته شده ترین برند های ژاپنی در زمینه تولید ابزار آلات از نوع دستی در لیفتینگ بار می باشد. تولید جرثقیل سقفی دستی از نوع زنجیری، پولیفت زنجیری و انواع ترولی های ساده و زنجیری از محصولات این برند محسوب می شود.
• جرثقیل سقفی کیتو KITO برندی دیگر از تولیدات کشور ژاپن می باشد که در زمینه تولید انواع جرثقیل سقفی دستی و برقی و انواع ترولی فعالیت دارد. تولید جرثقیل های ضد اشتعال و جرقه و جرثقیل های سقفی پرتابل که تا قابلیت وزنی حداکثری 500 کیلوگرم تولید می شوند از تولیدانت منحصر به فرد جرثقیل سقفی کیتو می باشد. قیمت KITO در بازار در برخی موارد تا چند برابر بالاتر از برند های مشابه می باشد.
• جرثقیل سقفی دماگ DEMAG محصولی بسیار با کیفیت با طول عمر بسیار بالا از کشور آلمان می باشد که در انواع زنجیری و سیم بکسلی تولید می شود. جرثقیل سقفی دماگ تنها بصورت برقی با موتور الکتریکی بسیار قدرتمند به بازار عرضه می شود.
• جرثقیل سقفی الفانت ELEPHANT محصولی از کشور ژاپن می باشد که در مزنیه تولید انواع جرثقیل سقفی برقی و دستی و پولیفت فعالیت دارد. جرثقیل های برقی الفانت بصورت دو سرعته نیز به بازار عرضه می شوند و دارای قیمت بسیار بالایی هستند. بر خلاف جرثقیل دستی ویتال که نمونه های طرح چینی آن بسیار گسترده در بازار یافت می شود جرثقیل دستی الفانت نمونه طرح چینی ندارد.

بسیاری از برند های دیگر که اغلب چینی هستند نیز در دهه اخیر با بهبود تکنولوژی تولید کشور چین در بازار عرضه شده اند که برند هایی مانند WKTO, KATO, ABLE از این قبیل هستند.

فاکتورهای موثر بر خرید و قیمت جرثقیل سقفی

• ظرفیت باربری اسمی جرثقیل سقفی

  ظرفیت باربری مهم ترین عامل تعیین کننده قیمت جرثقیل سقفی است. افزایش ظرفیت نیازمند سازه سنگین تر، موتور قوی تر و سیستم ایمنی پیشرفته تر است. برای ظرفیت های سبک 1 تا 5 تن، قیمت تقریبی بین 8,000 تا 18,000 دلار است. جرثقیل های 10 تا 20 تن معمولا در بازه 22,000 تا 45,000 دلار قیمت گذاری می شوند. ظرفیت های سنگین بالای 30 تن می توانند قیمتی بین 60,000 تا 120,000 دلار داشته باشند.

• دهانه پل و طول ریل حرکتی

  دهانه پل مستقیما بر وزن سازه و تنش های مهندسی تاثیر می گذارد. دهانه های بزرگ تر نیازمند تیرهای تقویت شده و محاسبات دقیق تر هستند. دهانه 6 تا 12 متر معمولا هزینه اضافی محدودی دارد. دهانه های 20 متر و بیشتر می توانند قیمت را بین 15 تا 35 درصد افزایش دهند. طول ریل سالن نیز باعث افزایش هزینه ریل، نصب و سیستم برق رسانی می شود.

• کلاس کاری و سیکل عملکرد

  کلاس کاری مشخص کننده میزان استفاده روزانه و طول عمر طراحی جرثقیل است. کلاس A3 یا A4 برای کاربری سبک مناسب بوده و قیمت اقتصادی تری دارد. کلاس های سنگین A6 تا A8 نیازمند گیربکس صنعتی، موتور دائم کار و ترمزهای ایمن هستند. ارتقا کلاس کاری می تواند قیمت نهایی را بین 20 تا 50 درصد افزایش دهد.

• نوع بالابر و سیستم حرکتی

  بالابر سیم بکسلی نسبت به زنجیری قیمت بالاتری دارد اما دقت و سرعت بیشتری ارائه می دهد. سیستم حرکت تک سرعته ارزان تر است اما کنترل محدودی دارد. سیستم اینورتر دار با کنترل نرم می تواند 2,000 تا 6,000 دلار به قیمت اضافه کند. انتخاب برند موتور و گیربکس نیز تاثیر مستقیم بر هزینه دارد.

• برند و کیفیت قطعات مکانیکی و الکتریکی

  استفاده از قطعات اروپایی یا ژاپنی باعث افزایش دقت، ایمنی و طول عمر می شود. برندهای اقتصادی آسیایی قیمت اولیه را کاهش می دهند اما هزینه نگهداری بیشتری دارند. اختلاف قیمت بین قطعات سطح متوسط و سطح ممتاز می تواند 10,000 دلار یا بیشتر باشد. تابلو برق، سنسورها و سیستم های حفاظتی نقش کلیدی در قیمت دارند.

• استانداردهای ایمنی و گواهی های بین المللی

  رعایت استانداردهایی مانند FEM، DIN یا CMAA نیازمند طراحی مهندسی دقیق است. افزودن سیستم های ضد برخورد، لیمیت سوئیچ مضاعف و مانیتور بار هزینه را افزایش می دهد. جرثقیل های دارای مستندات فنی کامل معمولا 5 تا 15 درصد گران تر هستند. این هزینه باعث کاهش ریسک توقف خط تولید می شود.

• هزینه نصب، تست و راه اندازی

  نصب حرفه ای شامل مونتاژ، تراز، تست بار و آموزش اپراتور است. هزینه نصب معمولا بین 5 تا 12 درصد قیمت کل جرثقیل محاسبه می شود. سالن های مرتفع یا شرایط خاص نصب هزینه را افزایش می دهند. تست بار رسمی برای پروژه های صنعتی الزامی است.

• خدمات پس از فروش و قطعات یدکی

  پشتیبانی فنی بلندمدت یکی از عوامل پنهان اما مهم در خرید جرثقیل سقفی است. تامین قطعات یدکی سریع باعث کاهش توقف تولید می شود. قرارداد سرویس دوره ای می تواند سالانه 1,000 تا 3,000 دلار هزینه داشته باشد. برندهای معتبر معمولا هزینه اولیه بالاتری دارند اما ریسک کمتری ایجاد می کنند.

عیب یابی جرثقیل سقفی

هر اندازه که جرثقیل سقفی با قدرت بالا و با برند معتبری مورد استفاده قرار گیرد بر اثر عدم استفاده صحیح، جابجایی نا مناسب بار و یا میزان بار فراتر از توان واقعی، عدم انجام پروسه های حفظ و نگهداری، ایجاد اتصالی و یا قطع و وصل الکتریسیته، ایجاد زوایا در انتقال بار، شرایط نا مناسب محیطی و دلایل متعدد دیگری ممکن است دچار اختلال در عملکرد گردد. از آنجایی که جرثقیل های سقفی اولا دارای قیمت نسبتا بالایی هستند تعویض آنها در صورت بروز مشکلات عملا میسر نبوده و می بایست عیب یابی و تعمیر گردند. این امر در مورد جرثقیل های سقفی برقی هم با فراوانی بالاتری اتفاق می افتد و هم با توجه به قیمت بالاتر آنها و کاربری گسترده تری که در روند عملکرد کارگاه ها و کارخانه ها دارند از اهمیت بالاتری نیز برخوردار خواهد بود. در زیر به بررسی و عیب یابی از ایرادات احتمالی جرثقیل های سقفی می پردازیم.

• ایرادات ناشی از سیستم ترمز بار :جرثقیل های سقفی از نوعی ترمز ایمنی تحت نام Load brake استفاده می کنند که در زمان پایین آمدن بار نقش ترمز را ایفا کرده و در نقطه ای که اوپراتور دستور ترمز می دهد بار را نگه می دارد. این سیستم ترمز بار می تواند با مشکلاتی روبرو شود که از معمول ترین ایرادات جرثقیل های سقفی از نوع برقی می باشد. در صورتیکه ترمز قفل شده باشد بار و هندل به سمت بالا حرکت می کنند اما در جهت پایین حرکتی ندارند که در این صورت با باز کردن قفل ترمز Unlock brake می توان این مشکل را حل نمود. از ایرادات رایج دیگر سیستم ترمز بار جرثقیل سقفی عملکرد این سیستم بصورت تکه تکه بگونه ای که بار بصورت نا پیوسته به سمت پایین حرکت می کند است. این اشکال اغلب به سه دلیل مختلف ممکن است اتفاق بیافتد. یا صفحه اصطکاکی ترمز جرثقیل سقفی ساییده شده یا به اصطلاح شیشه کرده و یا قسمتی از آن روغنی شده که میزان اصطکاک لازم را پدید نمی آورد. دلیل دیگر می تواند نصب اشتباه و بر عکس زنجیر بار باشد و در نهایت قطعات و اجزای فرسوده سیستم ترمز نیز می توانند سبب حرکت تکه تکه و قطع و وصلی بار باشند که این مشکل با باز کردن سیستم ترمز، تمیز کردن سطوح لنتها و صفحات اصطکاکی و در صورت نیاز تعویض آنها قابل حل می باشد. یکی دیگر از مشکلاتی که می توان به سیستم ترمز جرثقیل سقفی نسبت داد عدم توقف بموقع و بلافاصله پس از رها کردن دکمه کنترل می باشد که در پایین آوردن بار اتفاق می افتد.
• ایرادات ناشی از اختلالات موتور :جرثقیل سقفی برقی از یک موتور الکتریکی (الکتروموتور) که اغلب از نوع سه فاز است بصورت کوپلینگ برای به حرکت در آوردن چرخدنده ها در نوع زنجیری و درام در نوع سیم بکسلی استفاده می کند. عدم عملکرد یا مشکلات در عملکرد موتور جرثقیل سقفی و یا عدم کاربری صحیح که از ایرادات انسانی ناشی می شود می تواند مشکلاتی در عملکرد جرثقیل سقفی در قسمت موتوری بوجود آورد. یکی از رایج ترین این ایرادات عدم پاسخگویی جرثقیل سقفی به فرمان لیفتینگ بار می باشد بگونه ای که موتور و دستگاه روشن هستند و صدای روشن بودن آن به گوش میرسد اما لیفتینگی در بار دیده نمی شود. عدم وجود ولتاژ کافی در خط جریان اصلی جرثقیل برقی یا کلید مدار شاخه، خرابی و یا عدم عملکرد فیوز خط انشعاب، خرابی فاز، مدار باز، اتصال زمین یا معیوب در یک خط سیستم تغذیه (سیم کشی بالابر، کنتاکتور معکوس، سیم موتور یا سیم پیچ) از مواردی هستند که می بایست مورد بررسی و عیب یابی قرار گیرند.مدار کنترل باز یا سیم پیچ کوتاه در ترانسفورماتور، سیم پیچ کنتاکتور معکوس یا اتصال شل یا سیم شکسته در مدار نیز می توانند از دلایل ایجاد اختلال در عملکرد موتور جرثقیل سقفی باشند. از دیگر دلایلی که می توانند اینگونه اختلالات را در عملکرد جرثقیل سقفی برقی بوجود آورذند ولتاژ نا کافی، بارگیری بیش از ظرفیت وزنی جرثقیل، ایجاد اتصال در آرمیچر موتور و یا بصورت ساده عدم آزاد سازی سیستم ترمز بار می باشد.
• ایرادات ناشی بارگیری بیش از حد جرثقیل سقفی :بر خلاف تصور در صورتیکه میزان بارگیری بیش از حد توان لیفتینگ بار توسط جرثقیل سقفی باشد جرثقیل با پارگی زنجیر و مشکلاتی از این قبیل لا اقل تا افزایش بار تا میزانی مشخص روبرو نمی شود. چرا که اغلب تولید کنندگان جرثقیل سقفی از ضرایب امنتی که حداقل آنها 3:2 است و برای برخی تولید کنندگان به 5:2 نیز میرسد در تولیدات خود استفاده می کنند که بارگیری بیش از حد توان جرثقیل برقی منجر به پارگی زنجیر بار نمی شود. یکی از رایج ترین مشکلاتی که در صورت رعایت نکردن ضرفیت وزنی جرثقیل سقفی پدید می آید این است که جرثقیل یک طرفه کار می کند بدین معنا که یا موتور قدرتمند تری نسبت به سیستم ترمز ایمنی دارد و فقط بار را بالا می برد و توان پایین آوردن آن را ندارد و یا بصورت بر عکس فقط بار را پایین می آورد و توان لیفتینگ بار را ندارد. البته یکطرفه شدن عملکرد جرثقیل سقفی می تواند تحت تاثیر ایرادات دیگری چون عدم عملکرد صحیح مادربورد و سیستم کنترل مرکزی و فاز پایین در جریان اتصالی به موتور نیز پدید آید.
• ایرادات ناشی از ولتاژ پایین و یا فاز نا همگون:گرم شدن بیش از حد موتور الکتریکی جرثقیل سقفی می تواند یکی از نشانه هایی باشد که ولتاژ کافی به سیستم نمی رسد. حتما باید در این مورد به بروشور برند تولید کننده و مدل جرثقیل مراجه کرده و رینج کاری و محدوده ولتاژ کاری را برای جرثقیل سقفی فراهم نمایید. عملکرد کند تر از میزان استاندارد نیز یکی دیگر از علائمی است که اغلب از ولتاژ پایین اتصال ناشی می شود. البته توجه به این نکته که عملا با بالا رفتن ظرفیت وزنی لیفتینگ جرثقیل سقفی سرعت عمل آن نیز پایین می آید دارای اهمیت می باشد. این امر بالاخص در مورد جرثقیل هاس دستی زنجیری سقفی که با وجود عملکرد بصورت دستی تا ظرفیت وزنی 25 تن نیز تولید می شوند محسوس تر است. برخی انواع جرثقیل های سقفی در صورتیکه به حداقل ولتاژ ورودی خود نرسند هیچ عکس العملی ندارند و در واقع یکی دیگر از دلایلی که موتور جرثقیل روشن است اما فرایند لیفتینگ انجام نمی گیرد عدم ولتاژ کافی می باشد.
• اختلالات ناشی از عدم عملکرد صحیح سوییچ کنترل: یکی از مسئولیت های سوییچ کنترل Control switch و سوییچ حد Limit switch توقف سیستم جرثقیل سقفی در نقطره ماکسیمم و مینیموم سیکل حرکتی است. در واقع جرثقیل های سقفی بر حسب نوع، توان و برند با یک محدوده لیفتینگ که می تواند بین 3 الی 14 متر متغیر باشد عرضه می شوند. توقف موتور و بار در نقاط بالایی و پایین گاهی با مشکلات و نوساناتی در اتفاع مواجه می شود که در این صورت ایراد را می بایست در سوییچ کنترل جرثقیل سقفی جستجو کرد. اسن اشکال هم می تواند در عدم تنظیم دقیق سیستم ترمز، هم در ایرادات و اختلالات سیستم برینگ و یاتاقان و یا بصورت مستقیم با عیب یابی کنترل سوییچ و لیمیت سوییچ بر طرف گردد. این مورد یکی از ایراداتی است که می تواند مستقیم مولد مشکلات بعدی در عملکرد جرثقیل سقفی باشد چرا که عدم توقف به موقع بار در نقاط بالایی و پایینی می تواند سبب باز شدن مدار کنترل گردد.

از آنجایی که جرثقیل های سقفی بالاخص در نوع برقی ماشین آلاتی صنعتی با حساسیت ها و پیچیدگی های مخصوص به خود هستند در اغلب موارد عیب یابی و تعمیرات آنها نیز نیاز به تکنسین های متخصص این زمینه را داشته و موارد یاد شده در بالا تنها برای اطلاعات عمومی کاربران از مشکلات در کاربری، اتصال و اجزای جرثقیل سقفی قید گردیده اند.